Wat is iconografie?
•Letterlijk betekent het icoon = beeld, grafie = beschrijven
iconografie = beeldbeschrijven
•Wij gaan twee mythologische schilderijen ontleden d.m.v. een iconografische beschrijving.
•Jullie gaan het eerste schilderij ‘De val van Icarus’ samen met ons beschrijven, vervolgens gaan jullie zelf proberen het schilderij ‘De geboorte van Aphrodite’ beschrijven.
•Het beschrijven doe je in twee stappen 1 Pre-iconografische beschrijving
2 Iconografische analyse
•Als je een mythologisch schilderij ontleed is het handig om de daarbij behorende mythe te lezen. Dit is makkelijk omdat je dan de kans hebt dat je sneller betekenissen terug ziet.
de val van Icarus
Deadalus zit samen met zijn zoon Icarus gevangen op Kreta en er is geen mogelijkheid om te vluchten via land of zee.Deadalus was zo slim dat hij toch een manier had gevonden om terug te keren naar zijn moederland. Hij besluit vleugels te maken en deze te bevestigen met was aan hun lichamen. Zo kunnen ze vluchten via de hemel. Deadalus legt aan zijn zoon uit dat hij niet te laag mag vliegen want dan zou hij mee worden gesleurd met de golven en niet te hoog vanwege de hete zon waardoor de was zou smelten.
Een toepasselijk gezegde bij deze mythe is ‘’hoogmoed komt voor de val’’. Icarus wordt te overmoedig tijdens het vliegen dat hij steeds hoger en hoger wil en gaat. Vervolgens komt hij te dicht bij de zon waardoor de was smelt en hij neerstort.
Pre-iconografische beschrijving
Hierin vertel je alles over het schilderij en wat je ziet.
Kunstenaar : Pieter Breughel de Oude
Titel : De val van Icarus
Jaartal : 1558
Formaat : 73,5 x 112 cm
Techniek : Olieverf op doek
Plaats : koninklijke Musea voor schone kunsten van België in Brussel
Voorstelling
: een voorstelling in de buitenlucht
: vooraan een man die met zijn paard staat te ploegen.
: achter hem een man leunend op zijn stok. Naast hem een hond en een aantal schapen.
: rechtsonder in beeld zit een man aan het water, boven hem zit een vogel op een stok.
: voor hen komen twee benen uit het zeewater, in het water zie je licht veren.
: vlak bij de persoon in het water is een schip .
: in het water zie je nog een aantal schepen waarvan drie duidelijk.
: achter in het schilderij zijn wat bergen/rotsen te zien en gebouwen (links een stad/dorp)
: boven de horizon hangt de lucht met daarin de zon.
: voorin zijn ook een aantal bomen/bosjes
Iconografische analyseHierbij vertel je welke van de iconen een symbolische betekenis heeft of belangrijk is in het beeld.De persoon in het water is Icarus, te zien aan de veren in het water en de ‘’val’’ positie.
De vogel is een patrijs, volgens verhalen heeft de zus van Deadalus haar kind toevertrouwd aan hem. Maar toen bleek dat haar zoon begaafder was dan zijn eigen zoon heeft hij hem vermoord. De goden hadden medelijden met het kind en transformeerde het in een patrijs. De patrijs in het plaatje kan de wraak zijn van de goden dat het kind getuige is van de dood van de echte zoon van Deadalus, Icarus.
de boer die ploegt geeft goed de rol weer van het Brabantse ploegen in keerberd.
In de kudde met schapen zie je twee zwarte schapen. Elke kudde heeft minstens een zwart schaap nodig om de eventuele onheil op zich af te roepen.
Uit gespecialiseerde studies blijkt dat het schip een zeer gedetailleerde weergave is. Op deze manier heeft Pieter van Brueghel informatie gegeven over werktuigen, klederdracht, scheepsbouw, gebruiken en mentaliteitsgeschiedenis uit het midden van de zestiende eeuw.
vervolgens gaan zij een schilderij zelf ontleden en gaan we samen kijken of dat gelukt is. Bij ons was het heel goed gegaan ze snapten het allemaal en deden redelijk goed mee. Het was al het einde van de dag en hadden moeite mens concentreren. Ondanks dat was het een geslaagde les.
vervolgens gaan zij een schilderij zelf ontleden en gaan we samen kijken of dat gelukt is. Bij ons was het heel goed gegaan ze snapten het allemaal en deden redelijk goed mee. Het was al het einde van de dag en hadden moeite mens concentreren. Ondanks dat was het een geslaagde les.
